Unieke pilot in de Waddenzee: grootschalige proef voor onderwaternatuur

Unieke proef met rif-elementen en getijdepoelen

Om ons land te beschermen tegen overstromingen hebben we dijken aangelegd. Hierdoor is de geleidelijke overgang tussen wad en land verdwenen met negatieve gevolgen voor de waterkwaliteit en natuur. Voor de versterking van de Groningse Lauwersmeerdijk is het waterschap Noorderzijlvest samen met haar partners aan de slag met extra’s voor de natuur op en rond de dijk. Onderdeel daarvan is de onderwaternatuur bij de voet (teen) van de dijk. Een aangepaste kunstmatige, harde dijk kan een nog betere functie vervullen voor organismen in het Wad. Door de plaatsing van rif-elementen en getijdepoelen worden er namelijk schuil- rust- en paaiplekken gemaakt voor verschillende soorten zoals vissen. Ook schelpdieren, weekdieren en algen hebben er baat bij, zij kunnen zich hechten en zo ontstaat meer biodiversiteit en productiviteit. Er wordt getest met maar liefst tien verschillende rif-elementen en getijdepoelen op verschillende locaties en dieptes. Dat maakt deze proef uniek.

• Getijdepoel = element dat watervasthoudende functies toevoegt aan golfbrekers, beschoeiingen en dijken. Zo creëert het ecosystemen die natuurlijke rotspoelen nabootsen, de biodiversiteit vergroten en tegelijkertijd de dijk versterken.
• Rif-elementen = kunstmatig rif dat de biodiversiteit stimuleert, maar ook gebruikt kan worden als golfbreker en ter bescherming van de dijk. Oesters, mosselen, koralen en wieren kunnen op deze structuren hechten terwijl het rif ook schuilplek en voortplantingsgebied biedt aan vissen, schelpdieren ander vormen van onderwaterleven.

Uitkomst van belang voor het hele Wad

Rijksuniversiteit Groningen en hogeschool Van Hall Larenstein monitoren de voortgang in een wetenschappelijk onderzoek. De uitkomsten van het onderzoek worden gebruikt bij het maken van het definitieve ontwerp van de nieuwe Lauwersmeerdijk met een rif voor de dijk. Daarnaast vervult het onderzoek ook een bredere rol. Door het wetenschappelijk onderzoek komt er meer inzicht in de effecten van de rif-elementen en getijdepoelen in de Waddenzee. Er wordt onderzocht en opgevolgd welke soorten zich vestigen op welke elementen en in welke mate ze het waddenecosysteem verrijken. Deze informatie kan toegepast worden bij toekomstige projecten rondom het Wad, zoals bij andere dijkversterkingen of aanpassingen van andere kunstmatige, harde structuren in de Waddenzee. De proef zal uitwijzen op welke manier de toename aan leefgebieden en verbinding tussen het wad en het land bij de dijk het beste gerealiseerd kan worden. Hierdoor draagt de dijk bij aan het behalen van de natuurdoelen voor het Waddengebied en maakt het ecosysteem robuuster.

Samenwerking

De proef is tot stand gekomen binnen een bijzondere samenwerking. Waterschap Noorderzijlvest is opdrachtgever voor de proef. Partners van het project zijn Het Groninger Landschap, Rijkswaterstaat Noord-Nederland, gemeente Het Hogeland, provincie Groningen, ingenieursbureau Arcadis en aannemerscombinatie Waddenkwartier (Heijmans en GMB). Het project wordt mede gefinancierd vanuit het Waddenfonds en de Programmatische Aanpak Grote Wateren. De leveranciers van de elementen zijn ECOncrete Tech, Reefsystems en Moreef. Van Hall Larenstein en Rijksuniversiteit Groningen monitoren en onderzoeken de ecologische ontwikkeling.